دررفتگی شانه عارضه‌ای بسیار رایج است که افراد زیادی به آن دچار می‌شوند. برای درمان این عارضه، از روش‌های متعددی استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها، جراحی در رفتگی شانه است. مفصل شانه یا کمربند شانه‌ای، مجموعه‌ای از عضلات، مفصل‌ها و چندین رباط است که وظیفه حرکت دادن دست و بازو را به عهده دارد. این مفصل استخوان بازو را به کتف متصل می‌کند. سر استخوان بازو که مانند گوی گرد است، در بخشی از کتف به نام گلنویید قرار می‌گیرد که گودرفته و کاسه‌ای شکل است. بنابراین می‌تواند آزادانه داخل مفصل بچرخد و در هر چهار جهت حرکت کند. به همین دلیل پایداری بسیار کمی دارد و تحت فشار از جا در خواهد رفت. در صورتی که شانه شما بیش از یک بار در برود، شما مبتلا به آسیب دررفتگی مکرر شانه هستید و تنها راه درمان آن، جراحی شانه است.
اگر شما هم دچار در رفتگی شانه هستید و می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد عمل کتف در رفته داشته باشید، این مطلب را مطالعه کنید تا با علل بروز این بیماری و نحوه درمان آن آشنا شوید.
مفصل شانه از سه استخوان کتف، ترقوه و بازو تشکیل شده است. شانه در واقع چندین مفصل است که با تاندون ها و عضلات ترکیب می شود و باعث می شود دامنه وسیعی از حرکت در بازو ایجاد شود. مفصل شانه یک مفصل بسیار متحرک است که نسبتبه اعضای دیگر بیشتر در حال فعالیت است. به همین علت احتمال آسیب رسیدن به مفصل شانه زیاد است. غیر از عضلات، اعصاب و تاندون ها و بورس نیز در این مفصل در معرض خطر و آسیب قرار دارند.
زمینه آسیب رسیدن به این مفصل بسیار زیاد است. از این آسیب ها می توان به التهاب در تاندون ها و بروس ها و پارگی تاندون در اطراف شانه و شکستگی و در رفتگی شانه باشد.
همان طور که گفتیم، شانه مفصل بسیار مهمی است و دامنه حرکت گسترده‌ای دارد. بسیاری از کارهای روزانه ما توسط دست و بازویمان انجام می‌شود. به همین دلیل همیشه در حال کار است و اگر اندکی بیشتر تحت فشار قرار بگیرد، ممکن است بازو از داخل گلنویید خارج شده و اصطلاحا از جا در برود.
در رفتگی شانه می‌تواند علل متفاوتی داشته باشد؛ برای مثال سقوط از ارتفاع می‌تواند ضربه شدیدی به کتف وارد کند و موجب دررفتگی آن بشود. ورزش‌هایی مانند شنا، بوکس، وزنه‌برداری، والیبال یا بسکتبال که با دست انجام می‌شوند نیز فشار زیادی به مفصل شانه وارد می‌کنند. البته اگر به بیماری‌های زمینه‌ای مانند شلی ذاتی مفاصل یا تورم کپسول شانه نیز مبتلا باشید، ممکن است بدون دلیلی خاص و با فشاری کوچک، بازویتان از جا در برود و نیاز به جراحی در رفتگی شانه داشته باشید؛ مثلا پرتاب یک وسیله و یا پوشیدن لباس هم می‌تواند به کتف شما آسیب بزند.
انجام حرکات تکراری و پرفشار، برق‌گرفتگی و تشنج نیز می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند. همچنین اگر قبلا دچار در رفتگی کتف شده باشید، احتمال تکرار این عارضه وجود دارد.
با اینکه دررفتگی شانه در همه بیماران به معنای بیرون آمدن سر استخوان بازو از فرورفتگی گلنویید است، اما این عارضه در همه افراد به یک شکل نیست و انواع مختلفی دارد.
اگر ارتباط بازو و گلنویید به طول کامل قطع شود، دررفتگی کامل شانه رخ داده است. در این حالت بیمار درد بسیار شدیدی را تجربه می‌کند و دامنه حرکتی او بسیار محدود می‌شود. نیمه دررفتگی مفصل شانه نیز به معنای این است که بازو به طول کامل از جای خود خارج نشده و فقط مقداری بیرون آمده است. در این حالت ممکن است با حرکاتی جزئی، بازو به جای خود برگردد و بیمار با کم شدن درد خود تصور کند که عارضه به طول کامل برطرف شده است؛ در حالی که این احساس کاملا موقتی است و بازو ممکن است با هر حرکتی دوباره از جا خارج شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم با دیدن هر یک از علائم زیر به پزشک متخصص مراجعه کنید تا مجبور به عمل جراحی در رفتگی شانه نشوید.
احساس ضعف در کتف، نشانه دیگری بر وجود این عارضه است. این ضعف باعث افت عملکرد فرد شده و دامنه حرکتی دست و بازوی او را به شدت کاهش می‌دهد. عدم توانایی بردن دست به سمت کمر، شنیدن صداهای مختلف از مفصل شانه، تورم و خشکی و انقباض بازو نیز از دیگر علائم پارگی تاندون شانه است.
بعضی از شکستگی‌های شانه باعث دررفتگی شانه نیز می‌شوند که باید این دو آسیب همزمان درمان شوند.
اولین و مهمترین نشانه در رفتگی شانه، درد است. درد شدیدی که با هر حرکتی افزایش پیدا کند، می‌تواند علامتی بر بروز این عارضه باشد. البته در برخی افراد این درد با تورم و کبودی نیز همراه خواهد بود. همچنین ممکن است ضعف و اسپاسم عضلات کمربند شانه‌ای را نیز تجربه کنید. اگر سر استخوان بازو پس از جدا شدن به سمت جلوی بدن چرخیده باشد، احتمالا شکل ظاهری بازو از گردی تغییر کرده و زاویه‌دار خواهد شد.
یکی دیگر از علائم در رفتگی شانه احساس بی‌حسی است؛ اگر آسیب شدید باشد، ممکن است عصب‌های شانه نیز درگیر شده باشند. در این حالت دردی نخواهید داشت و احساس می‌کنید که بازویتان مانند شی‌ءای معلق از کتف آویزان است. ناتوانی در حرکت دادن بازو به سمت داخل بدن نیز از دیگر نشانه‌های دررفتگی شانه است.
همانطور که قبلا گفتیم، مفصل شانه، یک مفصل گوی و کاسه‌ای است. سر استخوان بازو در یک حفره کم عمق با نام گلنوئید قرار می‌گیرد. تحرک بالای مفصل شانه در بعضی مواقع باعث ناپایداری آن می‌شود. در بعضی مواقع بعضی از نیروها ممکن است باعث شود که سر استخوان بازو از حفره گلنوئید به بیرون رانده شده و باعث در رفتگی شانه خواهد شد. اکثر در رفتگی‌های شانه به سمت قدام است. لبروم یک بافت چسبنده است که به گلنوئید متصل است و در زمان در رفتگی شانه ممکن است دچار پارگی شود. به این نوع از پارگی ضایعه بنکارت گفته می‌شود. در واقع ضایعه بنکارت در اثر یک ناپایداری مزمن و طول کشیده شانه ایجاد می‌شود و نیازمند ترمیم جراحی است.
اگر بخشی از استخوان گلنوئید در حین در رفتگی بشکند و جدا شود، به آن ضایعه بنکارت استخوانی می‌گویند. اگر در رفتگی به صورت مکرر رخ دهد، قسمت خلفی استخوان بازو به لبه قدامی استخوان گلنوئید برخورد می‌کند و باعث ایجاد یک فرو رفتگی در قسمت خلفی سر استخوان بازو می‌شود. که به آن ضایعه هیل ساکس می‌گویند. ضایعه هیل ساکس یا فرو رفتگی سر استخوان بازو باعث می‌شود که شانه با نیروهای کمتری دچار در رفتگی شود.
برای تشخیص دررفتگی و اینکه آیا جراحی در رفتگی شانه نیاز است یا نه، باید توسط پزشک متخصص دست معاینه شوید. پزشک با لمس کتف و بازوی شما، بررسی خواهد کرد که آیا تورم یا تغییر شکلی در ظاهر شانه وجود دارد یا خیر. البته برای اطمینان از میزان شدت آسیب، به عکس‌برداری از شانه هم نیاز است و در صورت لزوم، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی انجام می‌شود. اگر به طور مکرر به در رفتگی مفصل شانه دچار می‌شوید، سوابق پزشکی شما نیز بررسی می‌شود تا پزشک برای جراحی در رفتگی مکرر شانه اطمینان پیدا کند.
دررفتگی مفصل شانه عارضه‌ای قابل درمان است و بیشتر بیماران، پس از جراحی در رفتگی کتف، بهبود خواهند یافت. اما اگر دیر به پزشک مراجعه کنید و یا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند شلی عضلات یا دررفتگی مکرر شانه مبتلا باشید، پس از در رفتگی مفصل شانه، ممکن است استخوان بازو یا قسمتی از استخوان گردن دچار شکستگی شود. البته این مشکل نیز با جا انداختن شانه درمان می‌شود؛ مگر اینکه میزان شکستگی شدید باشد و به جراحی در رفتگی شانه نیاز پیدا کند.
یکی دیگر از عوارض در رفتگی مفصل شانه، آسیب دیدن رگ‌های کمربند شانه‌ای است. این مشکل به ویژه در افراد میان‌سال بیشتر دیده می‌شود. همچنین بسته به شدت آسیب وارد شده، ممکن است عصب‌های شانه از کار افتاده و این ناحیه از بدن بیمار دچار بی‌حسی کامل یا موضعی شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم با اولین نشانه‌های درد حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
همانطور که پیش‌تر گفتیم، در همه موارد آسیب به شانه، لزوما به جراحی در رفتگی شانه نیاز نمی‌شود؛ اما اگر آسیب شدید باشد و یا استخوان بازو برای دومین یا چندمین بار از جای خود خارج شده باشد، باید خود را برای عمل جراحی در رفتگی کتف آماده کنید.
جراحی شانه به دو شکل باز یا بسته انجام می‌شود. در جراحی باز شانه، پزشک برش‌هایی به طول چند سانتی‌متر بر روی سطح شانه ایجاد می‌کند. این روش جراحی که برای درمان آسیب‌های شدید مناسب است، عوارض زیادی دارد و مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا بیمار دوره نقاهت خود را بگذراند.
نوع دیگری از جراحی شانه، آرتروسکوپی است که به جراحی بسته شناخته می‌شود. در این روش، نیازی به ایجاد برش‌های عمیق و وسیع نیست؛ بلکه از دستگاهی باریک به نام آرتروسکوپ استفاده می‌شود. این دستگاه که به چندین دوربین و چراغ مجهز است، از طریق برشی کم‌سطح به داخل شانه فرستاده می‌شود و تصاویری دقیق از محل و میزان آسیب را از طریق یک مانیتور به پزشک نمایش می‌دهد. جراحی در رفتگی شانه با استفاده از آرتروسکوپ، عوارض بسیار کمی دارد و طول درمان آن نیز کوتاه‌تر است.
اگر عمل جراحی باز انجام داده‌اید، محل زخم و بخیه را به طور مرتب ضد عفونی کرده و تمیز نگه دارید. این کار کمک می‌کند تا محل زخم دچار عفونت نشود. مصرف داروهای تجویز شده و تکمیل دوره درمان نیز یکی دیگر از مراقبت های ضروری بعد از عمل تاندون شانه است. همچنین برای فیزیوتراپی نیز با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت نیاز، در زمان مناسب انجام شود. درنهایت، در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی مانند تب و لزر، ضعف یا تنگی نفس به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
انتخاب بهترین روش برای درمان در رفتگی شانه به وضعیت جسمی بیمار و شدت آسیب وارد شده بستگی دارد؛ اگر اولین بار است که شانه بیمار دچار دررفتگی می‌شود و یا شدت آسیب وارد شده کم است، معمولا از عمل جراحی در رفتگی شانه صرف نظر می‌شود. در این شرایط بهتر است بیمار در یک برنامه درمانی چندماهه، از انجام حرکت‌های شدید پرهیز کرده و حرکات دست و بازوی خود را اصلاح کند. همچنین برای کاهش درد، داروهای مسکن و ضدالتهاب مانند ایبوپروفن یا آسپرین تجویز می‌شود. فیزیوتراپی و نرمش‌های مداوم خانگی نیز برای تقویت عضلات شانه و جلوگیری از در رفتگی مکرر شانه بسیار مفید است.
اما اگر آسیب شانه شدید باشد و به جراحی نیاز پیدا کند، بهترین روش درمان، جراحی آرتروسکوپی شانه است. زیرا همانطور که گفته شد، عوارض کمتری داشته و بیمار سریع‌تر بهبودی کامل خود را به دست خواهد آورد. البته لازم به ذکر است که انتخاب بهترین روش جراحی در رفتگی شانه، به میزان آسیب و پزشک متخصص شما بستگی دارد.
اولین اقدام پزشک فوق تخصص جراحی دست برای درمان شانه دررفته، جا انداختن مفصل دررفته است. پزشک برای کاهش درد بیمار، جا اندازی را در اطاق عمل و با بیهوشی عمومی انجام می دهد و یا ممکن است با استفاده از مسکن های قوی درد بیمار را به حد کافی کم کرد تا تحمل جا اندازی را داشته باشد. برای جا اندازی مفصل شانه می توان از روش های مختلفی استفاده کرد.
یکی از این روش ها این است که بیمار به صورت طاق باز بخوابد و یک ملحفه از زیر بغل بیمار عبور داده و کمک پزشک دو سر آن را می گیرد. پزشک مربوطه هم مچ دست بیمار را به سمت خود می کشد. البته پزشک در کنار پای بیمار قرار دارد. کمک پزشک که در بالای سر بیمار است هم ملحفه را به سمت خودش می کشد تا شانه در رفته سر جایش قرار گیرد. روش دیگری هم به نام کوخر وجود دارد که امروزه خیلی مرسوم نیست.
اگر به هر دلیلی مجبور به جراحی در رفتگی شانه شده‌اید، به مدت ۲ هفته هیچ حرکتی به دست و بازوی خود ندهید. مراقبت بعد از در رفتگی کتف تاثیر بسیاری در بالا بردن موفقیت عمل دارد. دقت کنید که احتمال در رفتگی مکرر شانه پس از بار اول، به شدت بالاست. بنابراین باید مراقبت‌های پس از عمل جراحی شانه را جدی بگیرید. پس از گذشت ۲ هفته نیز فقط حرکاتی محدود داشته باشید تا دچار خشکی یا یخ‌زدگی شانه نشوید.
معمولا پس از گذشت ۳ ماه از جراحی در رفتگی کتف، می‌توانید همه حرکات عادی و روزمره خود را از سر بگیرید؛ اما اگر ورزشکار هستید و بخصوص ورزش‌هایی سنگین مانند شنا یا کشتی انجام می‌دهید، حداقل ۶ ماه بین عمل جراحی و شروع دوباره ورزش فاصله بیاندازید. در طول این دوران، فیزیوتراپی و نرمش‌های خانگی را فراموش نکنید تا کم‌کم وضعیت شانه به حالت عادی بازگردد.
با وجود پرسش‌های مکرر کاربران درباره هزینه جراحی در رفتگی مکرر شانه، نمی‌توان عدد مشخصی برای آن تعیین کرد. زیرا قیمت عمل جراحی شانه به موارد متعددی بستگی دارد. برای مثال شدت آسیب وارد شده، نوع جراحی (باز یا آرتروسکوپی)، میزان تخصص پزشک، قیمت روز وسایل جراحی، نوع بیمارستان و نوع بیمه درمانی مواردی هستند که بر روی قیمت جراحی دررفتگی شانه تاثیر می‌گذارند. با این وجود، متوسط هزینه این عمل در یک بیمارستان معمولی نسبت به یک بیمارستان خصوصی متفاوت است و بسته به اینکه پزشک در چه بیمارستانی عمل را انجام می‌دهد، هزینه پرداختی تفاوت دارد.
از طرف دیگر از آنجایی که بیمه تکمیلی می‌تواند این عمل را تحت پوشش خود قرار دهد، شما باید قبل از عمل این مورد را با دفتر بیمه خود در میان گذاشته و از سقف تعهد آن‌ها مطلع شوید. به هر حال قبل از عمل و در زمان مشاوره با پزشک در این مورد به طور کامل توضیحاتی به شما داده خواهد شد.
در صوتی که به دنبال هزینه جا انداختن کتف هستید باید بدانید که این موضوع ارتباط مستقیمی با نوع جا اندازی دارد. در صورتی که جا اندازی کتف در مطب پزشک و بدون ادوات خاصی انجام شود، هزینه آن به مراتب بسیار پایین‌تر از جااندازی بسته یا بار در اتاق عمل و تحت بیهوشی است. به هر حال برای اینکه روش جا اندازی مشخص شود، معاینه توسط پزشک الزامی است و در صورتی که این کار به درستی انجام نشود، تبعات و خطرات زیادی گریبانگیر بیمار خواهد بود
شامل حرکاتی با وزنه های سبک و با کش است که به بهبودی حرکات در شانه می انجامد. بعد از آن تقویت عضلات کتف انجام می شود.
از مهم ترین علائم دررفتن شانه، التهاب بی حسی و ضعف و کبودی است. دررفتگی شانه ممکن است که پارگی تاندون ها بیانجامد.
هدف از انجام جراحی شانه، اتصال دوباره رباطهای پاره شده و کوتاه کردن یا محکم کردن لیگامنتها است. این جراحیها را میتوان به صورت جراحی بسته با آرتروسکوپ یا جراحی باز انجام داد. البته که در هر دو روش، هدف جراحی یکسان است.
