شکستگی شانه

دکتر روزبه تقوی
2023-12-27
دیدگاهی ندارد

شکستگی شانه یکی از آسیب‌هایی است که می‌تواند اندام فوقانی ما را تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به اینکه مفصل شانه از کنار هم قرار گرفتن ۳ استخوان ترقوه، کتف و بازو تشکیل شده است، شکستن حداقل یکی از این سه استخوان با عنوان شکستگی شانه شناخته شده و درمان خاص خود را می‌طلبد.

درد و کاهش دامنه حرکتی که بعد از وارد شدن ضربه به ناحیه شانه به وجود بیاید، می‌تواند یکی از نشانه‌های شکستگی شانه باشد و در این مطلب به طور کامل در مورد شکستگی شانه صحبت خواهیم کرد.

فهرست مطالب نمایش

علل شکستگی شانه

مفصل شانه (گلنوهومرال) جایی بالای استخوان بازو در حفره کتف (تیغه شانه) قرار دارد. شانه یک مفصل گوی و کاسه‌ای بسیار مستحکم و انعطاف پذیر است که بازو را به بدن متصل می‌کند. این مفصل به عنوان متحرک‌ترین قسمت بدن شناخته می‌شود که به فرد امکان می‌دهد تا دست خود را حتی به صورت ۳۶۰ درجه بچرخاند. بیشتر فعالیت‌های معمول روزانه از جمله حمل وسایل، بلند شدن از تختخواب، مسواک زدن و حتی کارهای سنگین مانند وزنه زدن به مفصل شانه وابسته هستند.

به دلیل انعطاف پذیری بالا و استفاده مکرر از مفصل شانه برای انجام فعالیت‌های مختلف، احتمال آسیب در این ناحیه نیز بالاست. شکستگی شانه ممکن است به طرق مختلف رخ دهد و به طور قابل توجهی بر فعالیت‌های روزانه افراد تأثیر بگذارد. اکثر شکستگی‌های شانه در نتیجه نوعی ضربه مستقیم یا آسیب بیرونی به شانه رخ می‌دهند. علل اصلی شکستگی کتف و شانه عبارتند از:

سقوط (افتادن از بلندی)
آسیب ورزشی
تصادف اتومبیل یا موتور سیکلت

انواع شکستگی شانه

حداقل یکی از سه استخوان شانه از جمله کتف ( Scapula )، ترقوه ( Clavicle ) یا استخوان بازو ( Humerus ) در شکستگی‌ها آسیب می‌بینند. همه این نواحی به عنوان شکستگی‌های شانه توصیف می‌شوند. تفاوت‌های قابل توجهی بین هر سه این نوع شکستگی وجود دارند، اما همه آنها می‌توانند منجر به درد، حساسیت، تورم و کاهش دامنه حرکتی شوند. در ادامه جزئیات بیشتری را در مورد انواع شکستگی شانه ارائه می‌دهیم:

شکستگی ترقوه

ترقوه استخوانی بلند و نازک است که از قاعده گردن تا شانه کشیده می‌شود. شکستگی ترقوه می‌تواند در افراد در همه سنی از جمله نوزادان و افراد مسن رخ دهد. این شکستگی‌ها معمولاً در اثر افتادن، ضربه‌های مستقیم، برخی ورزش‌ها (فوتبال یا هاکی) و تصادفات رانندگی ایجاد می‌شوند. هماتوم (تورم موضعی) یا ناهنجاری استخوانی ممکن است باعث ایجاد برآمدگی در محل آسیب شود. بیمارانی که اغلب دچار شکستگی ترقوه می‌شوند در بالا بردن بازوهای خود مشکل دارند.

شکستگی پروگزیمال هومروس

یک استخوان بلند به نام هومروس یا استخوان بازو وجود دارد که از آرنج تا شانه کشیده شده است. این ناحیه معمولاً به سر بازو یا توپی که در کاسه شانه می‌نشیند اشاره دارد. در شکستگی‌های شانه ممکن است که استخوان بازو از ناحیه بالایی که به آن پروگزیمال هومروس گفته می‌شود، دچار شکستگی شود.. شکستگی ممکن است درست زیر سر استخوان بازو رخ دهد. در حالی که این آسیب برای هر فردی در هر سنی اتفاق میفتد، خطر شکستگی بازو با افزایش سن و پوکی استخوان بیشتر می‌شود. میزان جابجایی استخوان، درگیری غضروف مفصل، سن و سطح فعالیت بیمار، همه عواملی هستند که می‌توانند تعیین کنند که آیا جراحی لازم است یا خیر.

اکثر شکستگی های شانه در سالمندان در همین استخوان بازو رخ می‌دهد.

شکستگی استخوان کتف

استخوان صاف و مثلثی شکل در قسمت فوقانی کمر کتف نامیده می‌شود که رابط اصلی بین بازو و قفسه سینه است. کمتر از یک درصد از همه شکستگی‌ها و حدود ۳ تا ۵ درصد از شکستگی‌های شانه، شکستگی‌های غیر معمول کتف هستند که اغلب در مردان بین ۲۵ تا ۴۵ سال رخ می‌دهد.

از آنجایی که کتف توسط گروهی از عضلات و ماهیچه‌ها احاطه شده است، احتمال شکستگی پایین‌تری نسبت به بقیه استخوان‌های شانه داد.

شکستگی‌های کتف می‌توانند در اثر ضربه مانند تصادف یا ورزش‌هایی مانند فوتبال ایجاد شود. با توجه به نیروی مورد نیاز برای شکستن کتف، قربانی این نوع تصادف اغلب دچار آسیب ریه یا عصب و شکستگی دنده می‌شود.

علائم شکستگی استخوان شانه

هر استخوانی که در اطراف شانه شکسته باشد، معمولاً درد شدیدی دارد. درد ناشی از شکستگی‌های شانه با هر حرکت دست بدتر می‌شود، به ویژه زمانی که می‌خواهید دست خود را بالای سرتان ببرید یا اینکه نفس عمیق بکشید. حرکت بازو در زمان شکستگی به طور قطع محدود خواهد شد. علائم مربوط به انواع شکستگی کتف و شانه عبارتند از:

علائم شکستگی ترقوه: برآمدگی روی ناحیه شکسته و صدای کوبیدن یا ساییدن هنگام حرکت بازو
علائم شکستگی استخوان بازو: تورم و کبودی شدید در قسمت فوقانی بازو و امکان تغییر شکل در قسمت بازو
علائم شکستگی استخوان کتف: کبودی در ناحیه تیغه شانه و آسیب‌های مرتبط با شانه، ستون فقرات، سر، قفسه سینه و ریه‌ها

وجود درد در شانه همیشه به معنی شکستگی شانه نیست بلکه ممکن است بعد از افتادن بر روی زمین، تاندون‌ها نیز آسیب دیده و کشیدگی و پارگی تاندون شانه برای فرد اتفاق بیافتد.

درد بین دو کتف می‌تواند یکی از نشانه‌های شکستگی شانه باشد ولی معمولا دلایل غیر از شکستگی را دارد که باید با دقت بررسی شود.

عوارض شکستگی شانه

شکستگی شانه می‌تواند بسته به شدت و نوع شکستگی منجر به عوارض مختلفی شود. عوارض شایع مرتبط با شکستگی کتف و شانه عبارتند از:

درد شدید در شانه به همراه کاهش دامنه حرکتی
کاهش حجم عضلات
احساس سوزن سوزن شدن و بی حسی به دلیل آسیب به اعصاب یا عروق خونی
دررفتگی شانه
آرتریت پس از سانحه
کشیدگی یا پارگی تاندون‌های روتاتور کاف

عوامل خطر شکستگی کتف

برخی عوامل خطر احتمال شکستگی شانه را افزایش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:

سن بالای ۶۵ سال
پوکی استخوان
ورزش های تماس مانند فوتبال، هاکی و ورزش‌های رزمی
ورزش‌ یا کارهایی که در ارتفاع انجام می‌شود
در موارد نادر تشنج و صرع

تشخیص شکستگی استخوان کتف و شانه

بهترین جراح شانه در تهران شانه و کتف را معاینه می‌کند تا میزان تورم، کبودی و تغییر شکل را ارزیابی کند. شکستگی باز شانه بلافاصله قابل مشاهده خواهد بود، زیرا استخوان از روی پوست بیرون زده است. این آسیب‌ها باید در اورژانس به صورت فوری درمان شوند. در شکستگی‌های بسته که در آن قطعات استخوان در زیر پوست باقی می‌مانند، پزشک سؤالاتی را از بیمار در مورد چگونگی ایجاد آسیب، میزان درد و اینکه دقیقاً در کجا قرار می‌پرسد.

ممکن است از شما خواسته شود که بازوی خود را تا حد امکان دراز کرده یا خم کنید، بنابراین پزشک می‌تواند ارزیابی کند که آیا استخوان‌ها، تاندون‌ها یا رباط‌ها آسیب دیده‌اند یا خیر. پزشک در طول معاینه سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی شما می‌پرسد. اطلاعات مربوط به سایر شرایط پزشکی یا آسیب‌های قبلی شانه یا کتف به پزشکان کمک می‌کنند تا با تشخیص دقیق یک برنامه درمانی مناسب را توصیه کنند.

در بسیاری از موارد که آسیب درونی است و فرد درد شدیدی دارد از روش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود. اشعه ایکس می‌تواند محل شکستگی استخوان در شانه یا کتف را نشان دهند. در صورتی که اشعه ایکس نشان دهد که شکستگی در بیش از یک نقطه استخوان رخ داده است یا اگر قطعات استخوان از یکدیگر جدا شده باشند، ممکن است پزشک سی تی اسکن را توصیه کند.

اگر شکستگی شانه یا کتف خیلی شدید باشد و پزشکان مشکوک باشند که آسیب بر رباط‌ها، تاندون‌ها یا اعصاب مجاور تأثیر گذاشته است، شاید MRI را توصیه کنند. اسکن MRI از میدان‌های مغناطیسی برای گرفتن تصاویر دقیق از بافت نرم اطراف مفصل استفاده می‌کند و می‌تواند نشان دهد که آیا رباط‌ها یا تاندون‌ها پارگی یا کشیدگی دارند یا خیر. اسکن ام آر آی همچنین نشان می‌دهد که آیا یک قطعه استخوان روی عصب مجاور فشار می‌آورد یا خیر.

درمان غیر جراحی شکستگی شانه و کتف

در بیشتر موارد و تا زمانی که شکستگی پایدار باشد و جابجایی حداقلی رخ دهد، شکستگی شانه نیازی به جراحی ندارد. درمان غیر جراحی برای شکستگی استخوان شانه و کتف شامل موارد زیر است:

ثابت کننده شانه

شانه و بازو حداقل عرض ۱۰ تا ۱۴ روز اول و اغلب ۴ تا ۶ هفته با ثابت کننده (Sling) بی‌حرکت می‌ماند تا شکستگی بهبود یابد.

دارو درمانی

پزشک پس از شکستگی شانه، داروهای مسکن تجویز می‌کند. شکستگی‌های شانه اغلب در چند هفته اول بسیار دردناک هستند، بنابراین مهم است که به طور منظم مسکن‌های خود را مصرف کنید تا درد را کاهش دهید. مصرف دارو در کنار دیگر روش‌های درمانی غیر حراجی تجویز می‌شود.

توجه کنید که قرص درمان درد مفصل شانه فقط باعث کاهش درد شما خواهد شد و حتما باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.

جراحی شکستگی شانه و کتف

فقط حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از شکستگی‌های شانه نیاز به جراحی شانه دارند. جراحی‌های شانه می‌توانند به روش جراحی باز یا جراحی بسته شانه که به آن عمل جراحی آرتروسکوپی شانه گفته می‌شود، انجام داده شود. جراحی شکستگی استخوان شانه و کتف در موارد زیر انجام می‌شود:

جا به جا شدن استخوان‌ها
شکستگی باز و خارج شدن استخوان از پوست
وجود آسیب به اعصاب و عروق
آسیب به محل اتصال تاندون
خراب شدن مفصل شانه
شکستگی به همراه دررفتگی شانه
شکستگی بیش از یک استخوان
عدم جوش خوردن استخوان پس از شکستگی

جراحی برای شکستگی شانه شامل تراز مجدد استخوان‌ها و سپس ثابت کردن آنها با صفحات، پیچ یا میله است. اگر آسیب قابل توجهی به سر استخوان بازو وارد شود که قابل ترمیم نباشد، قسمت بالایی استخوان بازو جایگزین می‌شود که به عنوان همی آرتروپلاستی یا تعویض جزئی مفصل شانه شناخته می‌شود. جراحی تعویض مفصل شانه در صورتی انجام می‌شود که مفصل از شکل عادی خود خارج شده باشد و نتواند مثل قبل کارایی داشته باشد.

مرحله بعدی درمان بعد از جراحی شبیه به درمان غیرجراحی با یک دوره بی‌حرکتی در ثابت کننده شانه و سپس پیشرفت برنامه درمانی در جلسات توانبخشی تحت هدایت یک فیزیوتراپیست است.

ریکاوری بعد از درمان شکستگی شانه

بهبودی کامل از شکستگی کتف می‌تواند ۶ تا ۱۲ ماه طول بکشد. بسیار مهم است که تعادل مناسب بین زمان بهبودی و همچنین تلاش برای جلوگیری از سفتی ایجاد شود. بیماران جوان باید پس از شکستگی شانه، دامنه کامل حرکت و عملکرد بازوی خود را به دست آورند. با این حال، بیماران مسن همیشه حرکت کامل را به دست نمی‌آورند، اما در بیشتر موارد عملکرد کافی برای انجام فعالیت‌های روزانه خود را خواهند داشت.

بسیاری از افراد از حرکت دادن بازوی خود پس از شکستگی استخوان کتف می‌ترسند، اما فرد بهترین شرایط بهبودی را زمانی به دست می‌آورد که از توصیه‌های فیزیوتراپیست خود پیروی کند. حرکت ندادن مفصل شانه برای مدت طولانی ممکن است به بیماری شانه یخ زده منجر شود. حرکت دادن یک مفصل سفت اغلب دردناک است، اما تنها راه برای بازگرداندن حرکت این است که تحت تمرینات فیزیوتراپی قرار گیرید. ممکن است استفاده از بسته حرارتی قبل از ورزش برای کمک به شل شدن شانه نیز تجویز شود.

فیزیوتراپی اغلب به بهبود سریع‌تر شکستگی کمک می‌کند. حرکات کوچک در دست‌ها باعث افزایش جریان خون در سرتاسر بازو می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به قسمت‌های آسیب دیده استخوان می‌رساند و به بهبود سریع‌تر مشکل کمک می‌کند. به طور کلی، توانبخشی برای بازیابی قدرت و دامنه حرکتی مفصل ضروری است. پس توصیه می‌کنیم نزد فیزیوتراپ واجد شرایط بروید تا سریعاً به حالت عادی زندگی خود بازگردید.

پیشگیری از شکستگی شانه

بسیاری از شکستگی‌ها و صدمات شانه ناشی از تصادفاتی است که اغلب قابل پیشگیری نیستند. با این حال، ورزش منظم می‌تواند قدرت و انعطاف پذیری شانه را بهبود بخشد تا به کاهش خطر آسیب کمک کند. سایر اقدامات پیشگیرانه‌ای که می‌توان برای کاهش خطر شکستگی کتف انجام دهید، عبارتند از: