تنیس البو یا آرنج تنیس بازان به بیماری‌ای گفته می‌شود که در آن تاندون بازو که به ساعد متصل شده است، دچار التهاب شده و این التهاب درد و ناراحتی را برای بیمار به ارمغان خواهد داشت. هر بار که بیمار بخواهد دست خود را خم یا راست کند و یا دست خود را از ساعد بچرخاند، در بخش پشت آرنج خود دچار یک درد متوسط رو به شدید خواهد شد و امکان انجام کارهای مختلف از وی گرفته خواهد شد.
درمان این بیماری با مجموعه‌ای از کارهای خانگی و مداخلات غیر جراحی امکان پذیر است. در صورتی که بیمار به روش‌های غیر جراحی پاسخ مناسبی ندهد و ۶ ماه بعد از درمان، بیماری وی کنترل نشود، می‌توان با جراحی آرنج تنیس بازان نسبت به درمان بیماری اقدام کرد. در این مطلب می‌خواهیم به طور کامل در مورد این بیماری صحبت کرده و دلایل ایجاد و روش‌های درمان آن را به شما بگوییم.
آرنج تنیس بازان چیست؟
مفصل آرنج از بهم رسیدن ۲ استخوان رادیال و اولنار از یک طرف و استخوان بازو از طرف دیگر تشکیل شده است. سندرم آرنج تنیس بازان زمانی اتفاق می‌افتد که تاندونی که از بازو به ساعد متصل شده و وظیفه خم و راست کردن این مفصل را دارد دچار التهاب شده و درد را برای بیمار در پی خواهد داشت.
تاندونی که دچار التهاب می‌شود، دقیقا در پایین‌ترین سطح خارجی استخوان بازو قرار دارد و در صورتی که مفصل به دفعات زیاد خم و راست شده و بچرخد، دچار التهاب شده و بیمار درد را در بخش خارجی آرنج خود احساس خواهد کرد. تاندون‌ها به مرور زمان دچار پارگی‌های کوچکی شده و التهاب و تورم در آن‌ها به وجود خواهد آمد. محل اتصال این تاندون‌ها بر روی برجستگی استخوان بازو است که به آن اپی کندیل گفته می‌شود.
عضلاتی که دچار التهاب شدند، مسئول حرکت دادن انگشتان و مچ دست نیز هستند و به همین دلیل کار کشیدن بیش از حد از دستان نیز می‌تواند به عارضه تنیس البو ختم شود.
از جمله کارهایی که می‌تواند فرد را به آرنج تنیس بازان مبتلا کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورزش‌های راکتی مانند تنیس، بدمینتون، پینگ پنگ و …
- شغل‌هایی مانند لوله کشی که در آن باز و سفت کردن لوله باعث چرخش مکرر دست می‌شود.
- شغل‌هایی مانند بنایی، نقاشی، رنگ کاری، نجاری و … که در آن فرد باید از دست و مچ دست خود به دفعات استفاده کند
- کار کردن با ابزارهای چرخشی مانند انواع پیچ گوشتی، انبر، آچار و …
- خانه داری و انجام کارهایی مانند خرد کردن و بریدن سبزیجات، گوشت و …
- استفاده بیش از حد کامپیوتر و شغل هایی مانند تایپیست، طراح سایت، گرافیست و …
علائم تنیس البو
تنیس البو یا آرنج تنیس بازان علائم متفاوتی دارد که در تمامی آن‌ها درد می‌تواند یک علامت مشترک باشد. این درد می‌تواند به شکل‌های مختلفی بیمار را اذیت کند. درد می‌تواند به شکل‌های زیر خود را نشان دهد:
- بیشترین درد در بخش زیر آرنج (قسمتی که بر روی میز می‌گذاریم) به دلیل التهاب تاندون است. لمس این بخش نیز ممکن است دردناک باشد.
- درد ممکن است از ساعد به مچ دست نیز اشعاب بیابد. ولی هر درد مچ دست را نمی‌توان به این بیماری ارتباط داد.
- وقتی که بازوی خود را خم و راست می‌کنید، دردی را در پشت آرنج خود احساس خواهید کرد.
- گرفتن اشیا در بین انگشتان برای شما دردناک خواهد بود. حتی گرفتن ابزار ساده‌ای مانند خودکار، قاشق و چنگال نیز باعث ایجاد درد در شما خواهد شد.
- وقتی که دست خود را از آرنج به طور کامل صاف می‌کنید، احساس درد شدیدی خواهید داشت.
- در هنگام باز و بستن آرنج، در ابتدا درد کم خواهد بود و به تدریج در زمان باز کردن دست بیشتر خواهد شد.
- زمانی که ساعد خود را می‌چرخانید، مثلا در زمان سفت یا باز کردن لوله، درب اتاق یا باز و بسته کردن پیچ با پیچ گوشتی، احساس درد خواهید داشت.
بیمارانی که به تنیس البو Tennis Elbow دچار هستند، معمولا چند مورد از دردهایی که گفتیم را تجربه کرده‌اند. توجه کنید که با اینکه نام این بیماری آرنج تنیس بازان است ولی فقط ۵ درصد بیمارانی که به این سندروم دچار می‌شوند، ورزش تنیس را انجام داده‌اند.
علائم بیماری آرنج تنیس بازان با بیماری‌هایی مثل گیر افتادن عصب اولنار دست نیز یکسان است.
چه افرادی بیشتر از سایرین به تنیس البو مبتلا می‌شوند؟
این بیماری می‌تواند هر شخصی چه زن و چه مرد را به خود مبتلا سازد. امکان وجود این بیماری در دست چپ و راست وجود دارد ولی معمولا بیمارانی که دچار سندروم دست تنیس بازان می‌شوند، این بیماری را در دست غالب خود خواهند داشت. (افراد راست دست در دست راست و افراد دست چپ در دست چپ)
استفاده مداوم از دست و آرنج و استراحت ندادن کافی به آن‌ها، دلیل اصلی درگیری با بیماری تنیس البو است ولی افرادی با شرایط زیر بیشتر از سایرین با این بیماری درگیر خواهند شد:
- افراد بین ۲۰ الی ۵۰ سال
- ورزشکاران بازی‌های تنیس، بیس بال، اسکواش، شمشیر بازی و گلف
- قصاب‌ها، آشپزها، لوله‌کش‌ها، دندان‌پزشک‌ها، نجارها، نوازنده‌ها، مکانیک‌ها و آرایشگرها
تشخیص آرنج تنیس بازان به چه صورت است؟
معمولا بیماران بعد از تجربه درد به مدت ۱ هفته که با هیچ مسکن یا روش درمان خانگی دیگر بهبود نمی‌یابد، به پزشک فوق تخصص دست یا پزشک ارتوپدی مراجعه می‌کنند.
پزشک در ابتدا شرح حال کاملی را از بیمار دریافت کرده و سعی می‌کند بیماری‌های ممکن را مشخص کند. در صورتی که بیمار سابقه ضربه و یا زمین خوردن بر روی آرنج را داشته باشد، یک عکس رادیولوژی تجویز کرده تا احتمال شکستگی در استخوان‌های آرنج و یا دررفتگی مفصل آرنج را بررسی کند.
سپس معاینه فیزیکی آغاز شده و از شما خواسته می‌شود که به ترتیب کارهای زیر را انجام دهید:
- بازوهای خود را بلند کرده و سپس خم کنید.
- بازوهای خود را باز کرده و در جلوی خود قرار دهید.
- اجسام کوچکی مانند خودکار را در دستان خود بگیرید.
- دست را در جلوی خود گرفته و ابتدا کف دست را به سمت بالا گرفته و سپس چرخانده تا کف دست به سمت زمین باشد.
- حرکت چرخشی مانند باز کردن درب یا استفاده از پیچگوشتی را انجام دهید.
در صورتی که در انجام هر یک از کارهای فوق در بخش خارجی آرنج شما دردی احساس شود، احتمال وجود بیماری تنیس البو در شما وجود خواهد داشت. سندروم تونل رادیال و آرتریت روماتوئید نیز می‌تواند یکی از دلایل درد در دست شما باشد که با استفاده از تست‌های دیگر می‌توان وجود یا عدم وجود این بیماری‌ها را بررسی کرد.
از جمله آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک از شما درخواست کند، می‌توان به:
- عکس MRI
- اسکن اولتراساند
- آرتروسکوپی مفصل
- الکترومایوگرافی
اشاره کرد.
به هر حال در صورتی که تشخیص بیماری آرنج تنیس بازان برای شما انجام شود، پزشک روند درمان بیماری شما را آغاز خواهد کرد.
بهترین دکتر برای درمان تنیس البو شخصی است که تخصص خود را در رشته ارتوپدی و فوق تخصص خود را در رشته دست و شانه دریافت کرده باشد.
درمان آرنج تنیس بازان
درمان قطعی تنیس البو وابسته به نوع آن و شدت آن است. به صورت کلی این بیماری با توجه به اینکه از التهاب تاندون به وجود آمده است، با کاهش التهاب آن درمان خواهد شد. کاهش التهاب تاندون می‌تواند بین ۶ ماه الی ۲ سال زمان ببرد و بدون مداخله پزشکی درمان شود. ولی شما می‌توانید با انجام کارهای مشخصی نسبت به کاهش درد آن اقدام کنید و بتوانید فعالیت روزمره خود را ادامه دهید.
۱- استراحت کردن و استفاده از بریس
استراحت کردن و تغییر سبک زندگی می‌تواند بزرگترین کمک را به درمان این بیماری کند. با توجه به داشتن التهاب و تورم بر روی این تاندون، با کاهش فشار و تغییر کارهایی که در زندگی خود می‌کنیم، بیماری زودتر درمان خواهد شد.
اگر خانه دار هستید، سعی کنید که کارهایی را که در خانه انجام می‌دهید را به بقیه اعضای خانواده بسپارید. (مخصوصا خرد کردن سبزیجات و گوشت و آشپزی) شما باید سعی کنید تا جایی که می‌توانید فشار را از روی دست خود برداشته و به آن استراحت دهید.
البته این کار بدین معنی نیست که دست خود را حرکت ندهید. شما باید فعالیت روزمره خود را داشته باشید ولی نباید با شدت و تکرار زیاد از آن استفاده کنید.
اگر در هنگام ورزش کردن درد شما افزایش می‌یابد، باید برای مدتی ورزش خود را کنار گذاشته و استراحت کنید. شما می‌توانید از انواع آرنج بند یا اسپلینت استفاده کنید. استفاده از آرنج بند و اسپلیت مخصوصا در در زمان خواب می‌تواند بیشترین کمک را به شما برای درمان درد آرنج تنیس بازان کند.
اگر کار شما فنی یا لوله کشی است، تا جایی که می‌توانید از ابزار اتوماتیک به جای ابزار دستی استفاده کنید. مثلا به جای استفاده از پیچ گوشتی دستی، از پیچ گوشتی برقی استفاده کنید تا کمترین فشار به دست شما بیاید.
۲- دارودرمانی و تزریق
پزشک شما می‌تواند داروهای مسکن و ضد التهابی را برای شما تجویز کند که به کاهش التهاب و تورم و به تبع آن کاهش درد در دست شما منجر شود. شما باید این داروها را به صورت مرتب استفاده کرده و به هیچ عنوان آن‌ها را بدون دستور پزشک قطع نکنید.
شما می‌توانید از پماد برای تنیس البو نیز استفاده کنید. پمادهای ضد التهاب که بدون نسخه در بعضی از داروخانه‌ها به فروش می‌رسد، می‌تواند بهترین درمان برای شما باشند. کافیست که به صورت روزانه آن‌ها را بر روی بخش دردناک آرنج خود قرار داده و به آرامی با دست دیگر خود مالش دهید. این پمادها می‌تواند باعث کاهش التهاب دست شما شده و تاندون ملتهب شده را آرام کند.
تزریق کورتیکوستروئید نیز می‌تواند یک گزینه درمانی برای شما محسوب شود. در تزریق آرنج تنیس بازان پزشک فوق تخصص دست مقداری کورتیزول را به صورت مستقیم در تاندون آسیب دیده شما تزریق کرده که به سرعت باعث کاهش درد و التهاب شما خواهد شد. باید توجه داشته باشید که بعد از تزریق باید به دستورات پزشک توجه کرده و در صورتی که از شما خواسته می‌شود که ورزش‌ها یا حرکات خاصی را انجام دهید، حتما به صورت مرتب دست خود را نرمش دهید.
۳- فیزیوتراپی
فیزیوتراپی و ورزش درمانی معمولا یکی از گزینه‌های ثابت در درمان این دسته از بیماری‌ها محسوب می‌شود. در صورتی که درد آرنج شما را در طول روز اذیت کند، از شما خواسته می‌شود که ۱۰ یا ۲۰ جلسه به فیزیوتراپیست مراجعه کرده و با استفاده از روش‌های مختلف درمانی ارایه شده در این مراکز، درد خود را بهبود بخشید. از جمله کارهایی که در فیزیوتراپی برای بیمار انجام می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از تنس یا شوک الکتریکی
- اولتراساند
- طب سوزنی
- ورزش‌های مختلف
- اینفرارد تراپی
۴- شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی یا شوک درمانی یکی از جدیدترین روش‌های درمانی است که معمولا در مراکز فیزیوتراپی برای درمان بیماری آرنج تنیس بازان از آن استفاده می‌شود. در شاک ویو تراپی از امواج صوتی با فرکانس بسیار بالا استفاده شده که توسط گوش انسان قابل شنیدن نیستند.
شاک ویو تراپی با افزایش جریان خون و باز کردن عروق تورم را در ناحیه دردناک کاهش داده و به مرور زمان باعث کاهش درد و درمان آرنج تنیس بازان می‌شود.
۵- یخ درمانی و ماساژ
برای اینکه تاندون‌های شما زودتر التهاب خود را کاهش دهند، می‌توانید از کیسه‌های یخ استفاده کنید. روش استفاده به این صورت است که شما تکه یخ را در یک زیپ کیپ پلاستیکی بریزید و سپس به صورت مستقیم بر روی آرنج خود قرار دهید. اگر سرمای زیاد شما را اذیت کرد، می‌توانید یک پارچه را بین یخ و پوست خود قرار دهید. این کار را برای ۱۰ الی ۲۰ دقیقه به صورت روزانه انجام دهید.
ماساژ دادن دست، بازو، ساعد و آرنج نیز می‌تواند باعث افزایش جریان خون در محل آسیب شده و التهاب را کاهش دهد. توجه کنید که با شدت زیادی آرنج خود را ماساژ ندهید و این کار را با استفاده از روغن‌های گیاهی و با ملایمت انجام دهید.
تمامی روش‌هایی که در بالا گفته شد می‌تواند به عنوان درمان خانگی آرنج تنیس بازان و در منزل توسط خود شما یا همراهانتان انجام شود. در حال حاضر امکان اعزام فیزیوتراپیست به منزل نیز وجود دارد که می‌توانید از مرکزهای مختلفی کمک بگیرید.
جراحی تنیس البو
اگر درد شما به حد غیر قابل کنترلی رسید یا بعد از ۶ ماه از شروع روند درمان نتوانستید درد خود را با روش‌های غیر جراحی کاهش دهید، ممکن است پزشک فوق تخصص به شما عمل جراحی آرنج تنیس بازان را پیشنهاد دهد.
در این عمل جراحی که می‌تواند در بیمارستان یا کلینیک تحت بی حسی یا بیهوشی عمومی انجام شود، بخش آسیب دیده تاندون جهت کاهش درد بیمار برداشته شده و بیمار بعد از عمل جراحی بلافاصله با کاهش علائم روبه‌رو خواهد شد.
جراحی تنیس البو می‌تواند هم به روش باز و هم به روش بسته (لیزری) انجام شود. در این حالت محل اتصال عضلات اکستانسور ساعد (عضلات باز کننده ساعد) از اپی کندیل (برجستگی روی استخوان بازو) آزاد خواهد شد. ممکن است که جراحی به صورتی انجام شود که فشار از روی عصب رادیال که از محدوده آرنج عبور می‌کند نیز برداشته شده تا بیمار درد کمتری را در این ناحیه احساس کند.
در مورد ترمیم عصب دست به صورت مفصل در مطلب دیگری صحبت کردیم که به شما پیشنهاد می‌کنیم که این مطلب را مطالعه نمایید.
عمل تنیس البو به چه صورتی است؟
عمل جراحی تنیس البو یا جراحی آرنج تنیس بازان به صورت سرپایی محسوب می‌شود. یعنی نیازی نیست که بیمار در بیمارستان بستری شود و بعد از عمل مرخص خواهد شد. این عمل می‌تواند تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی انجام شود. نوع بی حسی بر اساس شرایط بیمار و تشخیص پزشک بیهوشی انتخاب خواهد شد.
برای انجام این عمل یک برش ۳ الی ۵ سانتی متری در ناحیه خارجی آرنج و دقیقا در محل التهاب تاندون ایجاد خواهد شد. همانطور که در ویدیو زیر که جراحی آرنج تنیس بازان توسط دکتر روزبه تقوی انجام شده مشاهده می‌کنید، بخشی از تاندون که رنگ آن با بقیه تاندون متفاوت است، برداشته و تراشیده خواهد شد. بعد از برداشتن قسمت آسیب دیده تاندون، با تکنیک‌های مختلف سعی می‌شود که تاندون سالم در جای خود فیکس شده و حرکت طبیعی بدون مشکل انجام شود. در نهایت محل جراحی بخیه زده شده و بسته خواهد شد.
بسته به شرایط بیمار ممکن است این جراحی با استفاده از آرتروسکوپ یا لیزر انجام شود. در این حالت مجراهای کوچکی بر روی پوست ایجاد شده و از طریق آن‌ها دوربین وارد بافت خواهد شد. با استفاده از ابزارهای بسیار ظریف جراحی، تاندون آسیب دیده ترمیم و محل عمل بسته خواهد شد.
آیا جراحی تنیس البو دارای عوارض است؟
به صورت کلی همه عمل‌های جراحی دارای ریسک و عوارضی هستند که بسته به بیمار و نوع جراحی ممکن است در بعضی از بیماران اتفاق بیافتد. شانس موفقیت عمل بالای ۹۰ درصد است ولی باید توجه داشت که ممکن است بعد از عمل جراحی با عوارض زیر رو به رو شویم:
- کاهش قدرت ساعد
- کاهش انعطاف مفصل آرنج
- آسیب‌های جزیی به عروق و اعصاب
- زخم حساس به لمس
معمولا بعد از جراحی، دست برای مدتی در آتل یا باند کشی قرار داده شده و سپس باید با فیزیوتراپی نسبت به قوی کردن عضلات اقدام کرد.
بعد از عمل و انجام جلسات فیزیوتراپی بیشتر افراد می‌توانند در بازه زمانی ۴ الی ۶ ماهه به ورزش برگردند. انجام ورزش‌هایی که در ادامه گفته شده و همچنین رعایت کردن بعضی کارها، امکان عود مجدد بیماری را تا حد بسیار زیادی پایین خواهد آورد.
ورزش برای درمان تنیس البو
بیماری تنیس البو برای ۸۰ درصد از بیماران بدون عمل جراحی درمان می‌شود. ولی در تمامی روش‌های درمانی پیشنهاد می‌شود که ورزش‌هایی برای آرنج و دست انجام شود که در ادامه چند ورزش مرسوم آرنج تنیس بازان را به شما خواهیم گفت.
علاوه بر ورزش‌هایی که در ادامه گفتیم، به شما پیشنهاد می‌کنیم که از صفحه ورزش برای درمان تنیس البو نیز بازدید کنید.
۱- دست خود را در جلوی بدن گرفته و انگشتان خود را به سمت بدن فشار دهید. با این کار مچ دست شما به سمت بدن برمی‌گردد. این کار را ۴ ست و ۵ تکرار انجام دهید.
۲- دست خود را در جلوی بدن گرفته و انگشتان خود را به سمت پایین فشار دهید. سعی کنید که آرنج خود را آزاد نگه دارید. این کار را ۴ ست و ۵ تکرار انجام دهید.
۳- یک وزنه ۱ کیلوگرمی یا بطری آب پر شده را در دستان خود گرفته و کف دستان خود را به سمت بالا بگیرید. دست خود را دراز کرده و بر روی لبه میز قرار دهید و سعی کنید که وزنه را به سمت بالا و پایین حرکت دهید. این کار را ۱ ست و ۳۰ تکرار انجام دهید.
۴- مشابه با حرکت قبلی این بار کف دست خود را به سمت زمین گرفته و این کار را انجام دهید. این کار را ۱ ست و ۳۰ تکرار انجام دهید.
۵- مجددا وزنه را در دستان خود گرفته و این بار ساعد خود را به صورت دایره‌ای بچرخانید. این کار را نیز ۱ ست و ۳۰ تکرار انجام دهید.
۶- یک توپ یا یک حوله را در دستان خود گرفته و آن را با انگشتان خود فشار دهید. در هر بار فشار، برای ۳ ثانیه آن را نگه داشته و سپس رها کنید. این کار را ۳ ست و هر ست ۱۰ بار تکرار کنید.
۷- یک کش را در بین انگشتان خود قرار داده و سعی کنید که با باز کردن انگشتان، آن‌ها را فشار دهید. این کار را یک ست و ۱۰ بار تکرار کنید.
علاوه بر ورزش‌هایی که به شما گفتیم، شما می‌توانید با استفاده از یک لاستیک ورزشی نیز ورزش‌های مختلفی را انجام دهید که در ویدیو زیر تعدادی از این ورزش‌ها را به شما نشان داده‌ایم
منبع: hopkinsmedicine.org
سوالات متداول
اگر به آرنج تنیس بازان مبتلا شدیم، چه کارهایی را نباید انجام دهیم؟
در صورت ابتلا به این بیماری، باید از انجام کارهای سخت و کارهایی که به دفعات زیاد نیاز به تکان دادن دست دارند، خودداری کنیم. استراحت دادن به دست می‌تواند یکی از بهترین راه ها برای کاهش التهاب باشد.
چه مقدار زمانی طول می کشد تا تنیس البو خود به خود خوب شود؟
معمولا ۱ الی ۲ سال طول می کشد تا التهاب تاندون‌ها برطرف شده و در این مدت با استراحت، فیزیوتراپی و ورزش می‌توان درد را کاهش داد.
اگر آرنج تنیس بازان درمان نشود، چه اتفاق می‌افتد؟
در صورت عدم درمان این بیماری، درد به حدی افزایش پیدا می‌کند که نمی‌توان از دست استفاده کرد. همچنین ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری به مفصل آرنج به دلیل بی حرکتی آن وارد شود.
آیا گرمادرمانی روش خوبی برای درمان آرنج تنیس بازان است؟
بله شما می‌توانید با استفاده از کیسه آب گرم و یا اینفرارد تراپی، درد خود را کاهش دهید.
چه زمانی باید برای درمان تنیس البو به پزشک مراجعه کنیم؟
با اینکه این بیماری می‌تواند در مدت زمان ۱ الی ۲ سال خود به خود خوب شود، ولی بهتر است از همان ابتدای درد به پزشک مراجعه کرده تا با روال درست نسبت به درمان و کنترل درد اقدام شود.
آیا برداشتن بار سنگین در زمان درگیر بودن با این بیماری کار درستی است؟
بهتر است که به دست آسیب دیده خود استراحت داده و از برداشت بار سنگین با دست مبتلا خودداری کنید.
