انگشت ماشه‌ای که به عنوان تریگر فرینگر (Trigger finger) نیز شناخته میشود، بیماری یا وضعیتی است که انگشتان و دست‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث درد، سفتی و مشکل در حرکت میشود. در این مقاله یک مرور کلی بر انگشت ماشه‌ای، از جمله علل، علائم و گزینه‌های مختلف درمانی خواهیم داشت. همچنین در ادامه به اهمیت درمان برای انگشت ماشه‌ای برای جلوگیری از عوارض احتمالی هم خواهیم پرداخت. پس تا انتها با ما همراه باشید.
در بیماری انگشت ماشه‌ای بخاطر التهاب و باریک شدن غلاف اطراف تاندون‌های انگشتان، انگشت‌های آسیب دیده ممکن است در حالت خمیده خود گیر کرده و سپس به طور ناگهانی و با فشار و درد به وضعیت صاف برگردند، حالتی که به حرکت انگشتان هنگام کشیدن یک ماشه تفنگ بی‌شباهت نیست. این احساس تکراری گرفتن یا قفل شدن انگشتان، انگشت ماشه‌ای نام دارد. این عارضه میتواند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر در زنان و کودکان دیده میشود.
توجه کنید که برای درمان انگشت ماشه ای باید به یک فوق تخصص انگشت دست در تهران یا شهرهای دیگر مراجعه کنید.
انگشت ماشه‌ای چه زمانی رخ می‌دهد؟
بیماری انگشت ماشه‌ای زمانی رخ می‌دهد که تاندون فلکسور انگشت (تاندونی که باعث خم شدن انگشت میشود)، به درستی نمی‌تواند بعد از خم کردن به جایگاه خود باز گردد. این تاندون‌ها توسط یک غلاف محافظ احاطه شده‌اند که به آنها اجازه می‌دهد در حین حرکت انگشت به آرامی سر بخورند. در انگشت ماشه‌ای، غلاف ملتهب و ضخیم میشود یا گره‌هایی ایجاد می‌کند که مانع حرکت روان تاندون میشود. در نتیجه تاندون گیر کرده یا قفل میشود و باعث درد و محدودیت حرکت انگشت میشود. از آنجایی که قدرت عضلات دست زیاد است، تاندون از داخل غلاف حتی در صورت تنگی و التهاب آن عبور می‌کند. ولی در هنگام باز شدن انگشت، از آنجایی که نیرویی وجود ندارد یا بسیار کم است، تاندون نمی‌تواند در داخل تونل غلاف بلغزد و در جای خود گیر می‌کند.
وقتی که بیماری به حالت پیشرفته خود می‌رسد، انگشت به سختی صاف میشود و می‌توان یک برجستگی را بر روی پایه انگشت که محل اتصال انگشت به کف دست است، احساس کرد.
بیماری انگشت ماشه‌ای بیشتر برای انگشت شست اتفاق می‌افتد و بعد از آن انگشت‌هایی که بیشترین احتمال درگیری با این بیماری را دارند، انگشت انگشت حلقه و انگشت هستند. این بیماری میتواند هم در دست راست و هم در دست چپ اتفاق بیافتد.
علل و عوامل بیماری انگشت ماشه‌ای
علت دقیق تریگر فینگر یا انگشت ماشه ای در بسیاری از موارد نامشخص است. با این حال، عوامل متعددی در ابتلا به آن نقش دارند. درک این عوامل میتواند دید خوبی در مورد این بیماری ارائه دهد. برخی از علل شایع و عوامل خطر مرتبط با انگشت ماشه‌ای عبارتند از:
- حرکات مکرر دست یا انگشت
درگیر شدن در فعالیت‌های تکراری که شامل گرفتن و حرکات مکرر انگشت است میتواند تاندون‌های دست و انگشتان را تحت فشار قرار دهد. استفاده مداوم و بیش از حد از این حرکات میتواند منجر به انگشت ماشه‌ای شود. مشاغل یا سرگرمی‌هایی که شامل حرکات مکرر دست هستند، مانند ساز زدن، برخی مشاغل صنعتی یا بعضی ورزش ها ، ممکن است به شکل موثرتری به تریگر فینگر منجر شوند.
- آسیب یا ضربه به دست یا انگشتان
ضربه یا آسیب مستقیم به دست یا انگشتان میتواند خطر ابتلا به انگشت ماشه‌ای را افزایش دهد. تروما ممکن است باعث آسیب به تاندون‌ها و در نتیجه التهاب و در نهایت باریک شدن غلاف تاندون شود.
- روماتیسم مفصلی یا سایر بیماری‌های التهابی
شرایطی مانند آرتریت روماتوئید، نقرس و سایر اختلالات التهابی می‌توانند در ایجاد انگشت ماشه‌ای نقش داشته باشند. فرآیند‌های التهابی در بدن می‌توانند بر تاندون‌ها و ساختار‌های اطراف آنها تأثیر بگذارند و منجر به علائم انگشت ماشه‌ای شوند.
- دیابت یا دیگر اختلالات متابولیک
افراد مبتلا به دیابت یا اختلالات متابولیک خاص، مانند کم کاری تیروئید، بیشتر مستعد ابتلا به انگشت ماشه‌ای هستند. مکانیسم دقیق این ارتباط به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که تغییرات متابولیک و وجود برخی مواد در خون میتواند بر روی تاندون‌ها تأثیر بگذارد و باعث التهاب و ایجاد بیماری شود.
- سندروم تونل کارپال
سندروم تونل کارپال که در آن اعصاب مچ دست تحت فشار قرار می‌گیرند، میتواند شانس ابتلا به بیماری را افزایش دهد.
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ژنتیک در ایجاد انگشت ماشه‌ای نقش دارد. افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، ممکن است احتمال بالاتری برای ابتلا به تریگر فینگر داشته باشند.
- انگشت ماشه ای در بارداری
بارداری نیز یکی از عوامل ابتلا به انگشت ماشه‌ای میتواند در نظر گرفته شود. افزایش حبس شدن آب در بدن میتواند تاثیراتی بر روی تاندون‌ها و مفاصل بگذارد و معمولا زنان باردار بیشتر به بیماری انگشت ماشه‌ای و سندروم تونل کارپال مبتلا می‌شوند. البته توجه داشته باشید که این دست از بیماری‌ها معمولا خود به خود بعد از زایمان از بین می‌روند ولی به هر حال بهتر است در این مورد نیز با پزشک مشورت کنید.
علائم و نشانه‌های انگشت ماشه‌ای
شناخت علائم و نشانه‌های انگشت ماشه‌ای برای تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع بسیار مهم است. علائم زیر معمولاً هنگام بیماری انگشت ماشه‌ای دیده می‌شوند:
- سفتی انگشت: افرادی که انگشت ماشه‌ای دارند ممکن است دچار سفتی در انگشت یا انگشتان آسیب دیده شوند، به ویژه هنگام بیدار شدن از خواب در صبح یا بعد از چرت و خواب میان روز. این سفتی میتواند کشیدن یا خم کردن کامل انگشت را دشوار کند.
- درد یا ناراحتی: درد یا ناراحتی در پایه ی انگشت یا شست آسیب‌دیده از علائم معمول انگشت ماشه‌ای است. درد ممکن است از خفیف تا متوسط متغیر باشد.
- احساس کلیک ، حس ترکیدن در انگشت (popping) یا قفل شدن: هنگام حرکت دادن انگشت آسیب دیده، گاهی افراد حس کلیک کردن، پاپینگ یا قفل شدن پیدا می‌کنند. این احساس زمانی رخ می‌دهد که تاندون ملتهب در غلاف منقبض حرکت می‌کند و احساس گرفتگی یا ضربه خوردن ایجاد می‌کند.
- گیرکردن انگشت یا شست در حالت خمیده: یکی از علائم مشخصه انگشت ماشه‌ای گیرکردن انگشت یا شست در حالت خمیده است.
- شروع تدریجی یا ناگهانی علائم: شروع علائم انگشت ماشه‌ای میتواند از تدریجی تا ناگهانی متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است با گذشت زمان متوجه بدتر شدن تدریجی علائم شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است شروع ناگهانی سفتی، درد یا قفل شدن انگشتان را تجربه کنند.
مهم است که توجه داشته باشید که انگشت ماشه‌ای محدود به تأثیرگذاری روی یک انگشت یا دست نیست. این میتواند در چندین انگشت یا هر دو دست به طور همزمان رخ دهد، که در این صورت، نیاز به ارزیابی و درمان فوری بیشتر است.
تشخیص انگشت ماشه ای به چه شکلی است؟
برای تشخیص بیماری معمولا در معاینه اولیه از بیمار در مورد مشکل و زمان‌هایی که این مشکل به وجود می‌آید پرسیده میشود. سپس با معاینه فیزیکی پزشک سعی می‌کند با حرکت دادن انگشتان مشکل را شناسایی کرده و گیر کردن یا صدای قفل شدن را بررسی کند.
معمولا برای تشخیص این بیماری نیازی به رادیوگرافی (عکاسی اشعه ایکس) یا دیگر روشهای تصویربرداری نیست. مگر اینکه پزشک به بیماری‌های دیگر مشکوک باشد.
ویدیو انگشت ماشه ای و توضیحات تکمیلی
درمان انگشت ماشه‌ای
هدف درمان انگشت ماشه‌ای کاهش علائم، کاهش التهاب و بازگرداندن عملکرد طبیعی انگشت است. رویکرد درمان به شدت علائم و عوامل فردی بستگی دارد. درمان خانگی انگشت ماشه ای در حالتی امکان پذیر است که بیماری در حالت خفیف باشد. در غیر این صورت حتما باید به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی گزینه‌های اصلی درمان انگشت ماشه‌ای اشاره می‌کنیم:
درمان غیر جراحی تریگر فینگر
در موارد خفیف‌تر انگشت ماشه‌ای، درمان‌های غیرتهاجی یا غیرجراحی اغلب در تسکین علائم و بهبودی مؤثر هستند. درمان‌هایی مثل:
استراحت دادن به انگشت آسیب‌دیده و اجتناب از فعالیت‌های تکراری: استراحت دادن به انگشت آسیب‌دیده و اجتناب از فعالیت‌هایی که شامل جمع کردن مکرر انگشت میشود میتواند به کاهش فشار روی تاندون کمک کرده و به بهبود آن کمک کند.
استفاده از کمپرس یخ: قرار دادن کمپرس یخ روی انگشت آسیب دیده میتواند به کاهش التهاب و تورم کمک کند. یخ را باید در یک پارچه یا حوله پیچیده و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه چندین بار در روز استفاده کنید.
استفاده از آتل یا بریس: بی‌حرکت کردن انگشت آسیب دیده با یک آتل یا بریس میتواند باعث ساپورت بیشتر، کاهش فشار و بهبودی شود. آتل یا بریس باید به طور مداوم یا در حین فعالیت‌هایی که علائم را تشدید می‌کنند، استفاده شود. ممکن است پزشک از شما بخواهد که آتل را در طول شب در دست خود نگه دارید. معمولا زمان ۶ هفته‌ای برای استفاده از آتل توصیه میشود.
استفاده از داروهای ضد التهابی: در صورتی که بیماری در حالت خفیف باشد، پزشک معالج با تجویز داروهای ضد التهابی غیر استرویییدی مثل ایبوپروفن و سدیم ناپروکسن ورم و التهاب را کنترل می‌کند.
تمرینات فیزیوتراپی: شرکت در تمرینات خاص تحت هدایت فیزیوتراپیست میتواند به بهبود دامنه حرکتی انگشت، تقویت عضلات اطراف و بهبود عملکرد کلی انگشت کمک کند.
توجه به این موضوع ضروری‌ست که این درمان‌ها درمان خانگی به حساب نمی‌آیند و حتما باید زیرنظر و با تجویز پزشک انجام شوند. همچنین ورزش برای درمان انگشت ماشه ای نیز باید زیر نظر پزشک باشد. ورزش برای درمان انگشت ماشه ای باید حتما تحت نظر یک پزشک باشد و فقط در موارد خفیف می‌توان به شما کمک کند.
درمان تزریقی انگشت ماشه ای
اگر درمان‌های غیرجراحی بهبودی کافی را ارائه نکنند، امکان دارد پزشک تزریق را توصیه کند. این درمان شامل تزریق یک دارو مانند کورتیزون به غلاف تاندون آسیب دیده است. این دارو ها دارای خواص ضد التهابی قوی هستند و می‌توانند به کاهش تورم، تسکین درد و بهبود حرکت انگشت کمک کنند. از آنجایی که کورتون وارد خون نشده یا به صورت عضلانی تزریق نمی‌شود و نمی‌تواند وارد سیستم گردش خون شود، عوارض شایع تزریق کورتون را نخواهد داشت.
تزریق کورتون معمولا با سرعت بیشتری درد را کاهش می‌دهد و میتواند به عنوان یک درمان فوری و نسبتا قطعی توسط پزشک تجویز شود. البته شانس برگشت بیماری بعد از تزریق کورتون تقریبا ۵۰ درصد است و به همین دلیل پزشک ممکن است که درمان جراحی را به عنوان روش درمان قطعی پیشنهاد دهد.
درمان جراحی انگشت ماشه ای یا تریگر فینگر
در مواردی که روشهای غیرجراحی نمی‌توانند علائم را کاهش دهند یا اگر وضعیت شدید یا مداوم باشد، ممکن است عمل جراحی تریگر فینگر ضروری باشد. روش جراحی که معمولاً برای درمان انگشت ماشه‌ای انجام میشود، ر‌ها کردن انگشت ماشه‌ای یا تنولیز (trigger finger release or tenolysis) نامیده میشود. در این روش با گشاد کردن غلاف منقبض شده، به تاندون اجازه می‌دهد تا آزادانه بدون گیر کردن یا قفل شدن حرکت کند.
دو روش اصلی برای شروع جراحی ر‌ها کردن انگشت وجود دارد:
- جراحی باز: در جراحی باز، یک برش کوچک در پایه انگشت یا شست آسیب دیده ایجاد میشود. جراح با دقت قسمت منقبض غلاف تاندون را برش می‌دهد تا فضای بیشتری برای حرکت نرم تاندون ایجاد کند. بعد از عمل، محل برش با بخیه بسته میشود.
- تکنیک‌های کمتر تهاجمی: در این روش که به رهاسازی از راه پوست یا رهاسازی سوزنی (needle release) هم معروف است، شامل استفاده از یک سوزن یا ابزار کوچک برای آزاد کردن غلاف منقبض شده از طریق یک برش یا سوراخ کوچک است. این تکنیک‌ها با راهنمایی سونوگرافی یا سایر روشهای تصویربرداری انجام میشود.
انتخاب روش جراحی به تخصص جراح، عوامل بیمار و ویژگی‌های خاص انگشت ماشه‌ای بستگی دارد.
جراحی انگشت ماشه ای یا تریگر فینگر یک عمل سرپایی محسوب میشود و معمولا با بی حس کردن دست انجام میشود. در این جراحی برش کوچکی بر روی پوست به اندازه ۱ الی ۲ سانتیمتر انجام شده و بخش سفت غلاف تاندون آزاد میشود. در صورتی که شرایط مهیا باشد، امکان انجام این عمل در مطب نیز وجود دارد.
مراقبت‌های پس از جراحی معمولاً شامل بالا نگه داشتن دست، استفاده از کمپرس یخ و انجام تمرینات ملایم برای بهبود بهبودی و بازگرداندن عملکرد انگشت است. اکثر افراد پس از جراحی ر‌ها کردن انگشت ماشه‌ای، بهبود قابل توجهی را در علائم تجربه می‌کنند. معمولا بعد از عمل از بیمار خواسته میشود که انگشت خود را تکان دهد تا در محل آن اسکار تشکیل نشود. البته این مورد بسته به شدت بیماری و وضعیت بیمار متفاوت است و پزشک در مورد بازتوانی و ورزش‌هایی که باید انجام دهید، به شما اطلاعات کاملی را خواهد داد.
در انمیشین زیر می‌توانید روشهای درمان این بیماری را به طور کامل مشاهده کنید.
عوارض درمان نکردن انگشت ماشه‌ای
برای جلوگیری از عوارض احتمالی، جستجو برای درمان انگشت ماشه‌ای ضروری است. بدون مدیریت مناسب، انگشت ماشه‌ای میتواند منتهی به سفتی مزمن انگشت، محدودیت حرکتی و کاهش عملکرد دست شود. در صورت پیگیری بیماری در مراحل اولیه و سفت شدن انگشت، ممکن است تنها راه باقی مانده برای درمان، جراحی باشد. پس بهتر است در مراحل ابتدایی بیماری به پزشک مراجعه کنید و روند درمان خود را آغاز کنید.
سخن پایانی
انگشت ماشه‌ای یک بیماری شایع است که بر حرکت صاف انگشتان و دست‌ها تأثیر می‌گذارد. با درک علل، علائم و گزینه‌های درمانی موجود، می‌توانید با مداخله به موقع برای کاهش درد، بازگرداندن حرکت انگشت و جلوگیری از عوارض اقدام کنید. چه از طریق رویکرد‌های غیرجراحی و چه با جراحی، مدیریت مؤثر انگشت ماشه‌ای میتواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری از جمله کودکان و زنان را تا حد زیادی بهبود بخشد.
سوالات متداول
برای درمان انگشت ماشه ای به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان بیماری انگشت ماشه ای یا تریگر فینگر باید به یک پزشک ارتوپد با تخصص دست مراجعه کنید.
درمان فیزیوتراپی انگشت ماشه ای به چه شکلی است؟
در درمان به روش فیزیوتراپی سعی میشود با حرکت دادن انگشت به شیوههای مختلف، دامنه حرکتی انگشت را افزایش داده و التهاب کاهش پیدا کند.
چه عواملی باعث ایجاد انگشت ماشه ای میشود؟
انجام حرکات مکرر و تکراری، فشار وارد شدن به انگشتان، گرفتن اجسام سنگین به طور طولامی مدت، بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا نقرس میتواند باعث ایجاد انگشت ماشه‌ای در افراد بشوند.
علائم بیماری تریگر فینگر چیست؟
علائم بسیار زیادی وجود دارد که میتواند نشان دهنده بیماری انگشت ماشه ای باشد. این علائم شامل خشکی دست، قفل شدن انگشتان دست در حالت خمیده، صدا دادن انگشتان هنگام تکان باز و بسته کردن، ناتوانی و بی حسی در هنگام صاف کردن انگشتان دست، ایجاد برآمدگی در کف دست، گرفتگی انگشتان دست در صبح و … میباشد.
روش های درمان انگشت ماشه ای چیست؟
روشهای بسیاری برای درمان انگشت ماشه ای وجود دارد روش هایی همچون مصرف داروهای ضد التهاب، تزریق کورتیزون، جراحی انگشت دست، تمرینات کششی و ورزشی، استفاده از آتل و … برای درمان تریگر فینگر استفاده میشود.
